- ਪ੍ਰਗਿਆਨ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਬਾਰੇ ਦੇਵੇਗਾ ਜਾਣਕਾਰੀ
- ਚੰਦਰਮਾ ‘ਤੇ ਤਿੰਨ ਕਦਮਾਂ ਵਿੱਚ ਚੜ੍ਹਿਆ ਭਾਰਤ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 24 ਅਗਸਤ 2023 – ਭਾਰਤ ਚੰਨ ‘ਤੇ ਤਿੰਨ ਪੌੜੀਆਂ ‘ਚ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੈ। 23 ਅਗਸਤ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਸੀ, ਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਂਤ ਸੀ, ਸਾਹ ਰੁਕੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਪਲਕਾਂ ਖੁੱਲੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੋਢੇ ‘ਤੇ ਸਿਰ ਰੱਖ ਕੇ ਚੰਦ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਹੀ ਸੀ। ਵੀਰਵਾਰ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਇਸਰੋ ਦੇ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ ‘ਤੇ ਲੈਂਡਿੰਗ ਦੇ ਟੈਲੀਕਾਸਟ ਨੂੰ ਕਰੀਬ 70 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਦੇਖ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਸ਼ਾਮ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ, ਚੰਦ ‘ਤੇ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸਵੇਰੇ 6.40 ਵਜੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਚੰਦਰਯਾਨ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ ‘ਤੇ ਉਤਰਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਔਖੇ ਖੇਤਰ ‘ਚ ਉਤਰਨ ਵਾਲਾ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇੰਡੀਅਨ ਸਪੇਸ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਸੈਂਟਰ (ਇਸਰੋ) ਦਾ ਮਿਸ਼ਨ ਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਇਸਰੋ ਦੀ ਇਹ ਤੀਜੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ।
2008 ਵਿੱਚ, ਚੰਦਰਯਾਨ-1 ਨੇ ਚੰਦਰਮਾ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ, 2019 ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਯਾਨ-2 ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਪਰ ਲੈਂਡ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ। 2023 ‘ਚ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਚੰਦਰਮਾ ‘ਤੇ ਉਤਰਿਆ ਸੀ। ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਸ਼ਾਮ 5.44 ਵਜੇ ਲੈਂਡਿੰਗ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਲੇ 20 ਮਿੰਟਾਂ ‘ਚ ਇਸ ਨੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਪੰਧ ਤੋਂ 25 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ। ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਦੇ ਲੈਂਡਰ ਨੇ ਸ਼ਾਮ 6:04 ਮਿੰਟ ‘ਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ‘ਤੇ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਰੱਖਿਆ।
ਇਸਰੋ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਐੱਸ. ਸੋਮਨਾਥ ਨੇ ਕਿਹਾ- ਅਗਲੇ 14 ਦਿਨ ਸਾਡੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ। ਪ੍ਰਗਿਆਨ ਰੋਵਰ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵੀ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਗਿਆਨ ਸਾਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਵੇਗਾ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਿਸ਼ਨ ਹਨ. ਜਲਦੀ ਹੀ ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ-1 ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਵੱਲ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਗਗਨਯਾਨ ‘ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਨੇ ਚੰਦਰਮਾ ‘ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ- ‘ਭਾਰਤ, ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹਾਂ। ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਵੀ।’ ਇਸ ਸਫਲਤਾ ‘ਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ- ਚੰਦਾ ਮਾਮਾ ਨੂੰ ਦੂਰੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਬੱਚੇ ਕਹਿਣਗੇ ਕਿ ਚੰਦਾ ਮਾਮਾ ਤਾਂ ਟੂਰ ਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ‘ਤੇ ਮਿਸ਼ਨ ਲੈਂਡ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਚੌਥਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਅਮਰੀਕਾ, ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਹੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ।
ਹੁਣ ਹਰ ਕੋਈ ਵਿਕਰਮ ਲੈਂਡਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਗਿਆਨ ਰੋਵਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਧੂੜ ਦੇ ਸੈਟਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਾਹਰ ਆ ਜਾਵੇਗਾ. ਇਹ ਲਗਭਗ 1 ਦੇਈਂ ਵੀ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਕਰਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਿਆਨ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਖਿੱਚ ਕੇ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਭੇਜਣਗੇ।
ਚੰਦਰਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾ ISRO ਨੇ 14 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਹਰੀਕੋਟਾ ਤੋਂ ਚੰਦਰਯਾਨ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਸੀ। 41ਵੇਂ ਦਿਨ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ ‘ਤੇ ਉਤਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਗਈ।
ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਦੇ ਲੈਂਡਰ ਦੀ ਸਾਫਟ ਲੈਂਡਿੰਗ ਚਾਰ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਉਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਲੈਂਡਰ ਤੋਂ 30 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਹਰੀਜੱਟਲ ਅਤੇ ਫਿਰ ਵਰਟੀਕਲ ਲੈਂਡਿੰਗ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਇਸ ਦਾ ਲਾਈਵ ਟੈਲੀਕਾਸਟ ਸ਼ਾਮ 5.27 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 5.44 ਮਿੰਟ ‘ਤੇ, ਇਸ ਨੂੰ ਰਵੱਈਏ ਦੇ ਹੋਲਡਿੰਗ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਖਿਤਿਜੀ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਲੰਬਕਾਰੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਮੋੜਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ’20 ਮਿੰਟ ਆਫ਼ ਟੈਰਰ’ ਯਾਨੀ ’20 ਮਿੰਟ ਖੌਫ ਦੇ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
