- ਕੂਕੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਦੋ ਮੰਤਰੀਆਂ ਅਤੇ 8 ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਬਾਈਕਾਟ,
- ਸੂਬੇ ‘ਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 160 ਮੌਤਾਂ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਨੇ,
ਮਣੀਪੁਰ, 29 ਅਗਸਤ 2023 – ਮਣੀਪੁਰ ਵਿੱਚ ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੂਕੀ ਅਤੇ ਮੈਤਈ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦਰਮਿਆਨ 3 ਮਈ ਤੋਂ ਹਿੰਸਾ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। 120 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 160 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮੰਗ ‘ਤੇ ਅੱਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਇਕ ਦਿਨਾ ਸੈਸ਼ਨ ਹੋਵੇਗਾ।
ਸੀਐਮ ਐਨ ਬੀਰੇਨ ਸਿੰਘ ਨੇ 21 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਰਾਜਪਾਲ ਅਨੁਸੂਈਆ ਉਈਕੇ ਨੂੰ ਸੈਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। 22 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਰਾਜ ਭਵਨ ਨੇ ਇੱਕ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਧਾਰਾ 174 (1) ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਦਨ ਦੇ ਦੋ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਵਕਫ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਮਣੀਪੁਰ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਸੈਸ਼ਨ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਸਤੰਬਰ ‘ਚ ਖਤਮ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ।
ਦੋ ਮੰਤਰੀਆਂ ਸਮੇਤ 10 ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਸੈਸ਼ਨ ਦੇ ਬਾਈਕਾਟ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਕੂਕੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਐਲਐਮ ਖੌਟੇ, ਨਗੁਰਸੰਗਲੁਰ ਸਨੇਟ, ਲੇਟਪਾਓ ਹਾਓਕਿਪ, ਲੇਟਜ਼ਮਾਂਗ ਹਾਓਕਿਪ, ਪਾਓਲਿਨਲਾਲ ਹਾਓਕਿਪ, ਵੰਗਜਾਗਿਨ ਵਾਲਟੇ, ਹਾਓਹੋਲੇਟ ਕਿਪਗੇਨ (ਆਜ਼ਾਦ), ਕਿਮਨੇਓ ਹਾਓਕਿਪ ਹੈਂਗਸ਼ਿੰਗ (ਕੇਪੀਏ), ਚਿਨਲੁੰਗਥਾਂਗ (ਕੇਪੀਏ)। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੀਐਮ ਬੀਰੇਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇਣ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
20 ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ 11 ਅਗਸਤ ਤੱਕ ਚੱਲੇ ਸੰਸਦ ਦੇ ਮਾਨਸੂਨ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਮਣੀਪੁਰ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਉਠਿਆ। 26 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ, ਵਿਰੋਧੀ ਗਠਜੋੜ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟਲ ਇਨਕਲੂਸਿਵ ਅਲਾਇੰਸ ਭਾਵ I.N.D.I.A ਨੇ ਮਣੀਪੁਰ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਗੌਰਵ ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਲਿਆਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ‘ਤੇ 8 ਤੋਂ 10 ਅਗਸਤ ਤੱਕ ਬਹਿਸ ਹੋਈ।
9 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਰਾਹੁਲ ਨੇ 35 ਮਿੰਟ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ‘ਚ ਭਾਰਤ ਜੋੜੋ ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਮਨੀਪੁਰ ‘ਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ 10 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮੋਦੀ ਨੇ 2 ਘੰਟੇ 12 ਮਿੰਟ ਦਾ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1 ਘੰਟਾ 32 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਮਣੀਪੁਰ ‘ਤੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ। ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਮਣੀਪੁਰ ‘ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਦਨ ਤੋਂ ਵਾਕਆਊਟ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। 12 ਘੰਟੇ ਦੀ ਚਰਚਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ 325 ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੂੰ 126 ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੇਭਰੋਸਗੀ ਮਤਾ ਪੈ ਗਿਆ।
ਮਣੀਪੁਰ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸੰਸਦ ਵਿਚ, ਸਗੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਚਰਚਾ ਹੋਈ। 18 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਮਣੀਪੁਰ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮਤਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੇ ਸਦਨ ਤੋਂ ਵਾਕਆਊਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਮਾਨਸੂਨ ਸੈਸ਼ਨ ਹੰਗਾਮੇ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਸੈਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ 7 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਯੋਗੀ ਆਦਿਤਿਆਨਾਥ ਨੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੂੰ ਸੂਬੇ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਸਾਰਥਕ ਚਰਚਾ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਪਰ ਅਖਿਲੇਸ਼ ਯਾਦਵ ਨੇ ਮਣੀਪੁਰ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਘੇਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।
ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਨੇ 31 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਮਣੀਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਨਿਖੇਧੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੈਸ਼ਨ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਦੇ ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਮੰਤਰੀ ਸੋਵਨਦੇਬ ਚਟੋਪਾਧਿਆਏ ਨੇ ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਮਤਾ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਸੁਣਾਇਆ। ਮਤੇ ‘ਤੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮਮਤਾ ਬੈਨਰਜੀ ਨੇ ਹਿੰਸਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੂਬੇ ‘ਚ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ‘ਚ ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ।
ਮਣੀਪੁਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ 31 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ‘ਚ ਹੰਗਾਮਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਝਾਰਖੰਡ ਵਿਕਾਸ ਮੋਰਚਾ ਦੇ ਪ੍ਰਦੀਪ ਯਾਦਵ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸਪੀਕਰ ਰਬਿੰਦਰ ਨਾਥ ਮਹਤੋ ਨੇ ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸੀਟ ਸੰਭਾਲੀ ਤਾਂ ਮਣੀਪੁਰ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਇਆ। ਜਿਸ ‘ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਕੀਤਾ।
ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 160 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 6 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਹਨ। 65 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰ ਛੱਡ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਅੱਗਜ਼ਨੀ ਦੀਆਂ 5 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਛੇ ਹਜ਼ਾਰ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ 144 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ 36 ਹਜ਼ਾਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਅਤੇ 40 ਆਈਪੀਐਸ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਪਹਾੜੀ ਅਤੇ ਘਾਟੀ ਦੋਵਾਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 129 ਚੌਕੀਆਂ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਸੀਬੀਆਈ ਨੂੰ ਮਨੀਪੁਰ ਹਿੰਸਾ ਦੇ 21 ਮਾਮਲੇ ਜਾਂਚ ਲਈ ਸੌਂਪੇ ਗਏ ਹਨ। ਸੀਬੀਆਈ ਦੇ 53 ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 29 ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹਨ। ਸੀਬੀਆਈ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 8 ਮਾਮਲੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਮਨੀਪੁਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਕਥਿਤ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ।
ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸੀਬੀਆਈ ਕੋਲ ਹੋਰ ਮਾਮਲੇ ਵੀ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਦੇ ਮਾਮਲੇ, ਕੂਕੀ ਮਹਿਲਾ ਦੀ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 9 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਇਕ ਮੈਤਈ ਔਰਤ ਨਾਲ ਸਮੂਹਿਕ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸੀਬੀਆਈ ਨੂੰ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
