-ਹੁਣ ਇਹ 2037 ‘ਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 31 ਅਗਸਤ 2023 – ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਦਿਨ ਪੂਰਾ ਚੰਦ, ਸੁਪਰਮੂਨ ਅਤੇ ਬਲੂ ਮੂਨ ਇਕੱਠੇ ਨਜ਼ਰ ਆਏ। ਇਸ ਖਗੋਲੀ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ‘ਸੁਪਰ ਬਲੂ ਮੂਨ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਤ 8.37 ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਸੁਪਰ ਬਲੂ ਮੂਨ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ।
ਇਹ ਆਮ ਨਾਲੋਂ 14 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਸੀ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਧਰਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਅਗਲਾ ਸੁਪਰ ਬਲੂ ਮੂਨ 13 ਸਾਲ ਬਾਅਦ 2037 ‘ਚ ਨਜ਼ਰ ਆਵੇਗਾ।
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ 1 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਚੰਦਰਮਾ ਧਰਤੀ ਤੋਂ 3,57,264 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਹ 4,05,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ‘ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਦੂਰ ਅਤੇ 3,63,104 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ‘ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਹ ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾ ਅਗਲਾ 19/20 ਅਗਸਤ, 2024 ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗੀ।
ਇੱਕ ਸੁਪਰਮੂਨ ਇੱਕ ਖਗੋਲ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਘਟਨਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਮਾ ਆਪਣੇ ਆਮ ਆਕਾਰ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸੁਪਰਮੂਨ ਹਰ ਸਾਲ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਚਾਰ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸੁਪਰਮੂਨ ਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਚੰਦਰਮਾ ਧਰਤੀ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਆਰਬਿਟ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਪੈਰੀਗੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਐਪੋਜੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋਤਸ਼ੀ ਰਿਚਰਡ ਨੌਲ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1979 ਵਿੱਚ ਸੁਪਰਮੂਨ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਅਪੋਜੀ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਵਿਚਕਾਰ ਦੂਰੀ ਲਗਭਗ 4.05 ਲੱਖ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਪੈਰੀਜੀ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਦੂਰੀ ਲਗਭਗ 3.63 ਲੱਖ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ।
ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਇੱਕ ਚੱਕਰ 29.5 ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਕੈਲੰਡਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ‘ਬਲੂ ਮੂਨ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, 1 ਅਗਸਤ 2023 ਨੂੰ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਸੀ, ਹੁਣ ਦੂਜੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਬਲੂ ਮੂਨ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਹ ਹਰ 2 ਤੋਂ 3 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੂਰਾ ਚੰਦਰਮਾ, ਸੁਪਰਮੂਨ ਅਤੇ ਬਲੂ ਮੂਨ ਸਾਰੇ 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਹੋਏ। ਇਸੇ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ‘ਸੁਪਰ ਬਲੂ ਮੂਨ’ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇੱਥੇ ਬਲੂ ਮੂਨ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਰੰਗ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਾਲ 1940 ਤੋਂ ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇੱਕੋ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਅਰਥਾਤ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਦੂਜੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਬਲੂ ਮੂਨ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਇੱਕ ਸੁਪਰਮੂਨ ਵੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਚੰਦਰਮਾ ਇਸ ਦਿਨ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ, ਪਰ ਨੀਲਾ ਨਹੀਂ।
ਨਹੀਂ, ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇੱਕ ਸੁਪਰਮੂਨ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪੂਰਾ ਚੰਦ ਧਰਤੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਇਸਦੇ ਪੈਰੀਜੀ ਪੁਆਇੰਟ ‘ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਚਾਰ ਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੰਨਾ ਆਮ ਹੈ ਕਿ 25% ਪੂਰੇ ਚੰਦਰਮਾ ਸੁਪਰਮੂਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੁਪਰ ਬਲੂ ਮੂਨ ਇੰਨੇ ਆਮ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਸਿਰਫ਼ 3% ਪੂਰੇ ਚੰਦਰਮਾ ਹੀ ਸੁਪਰ ਬਲੂ ਮੂਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਵੀ ਦੋਹਾਂ ਵਿਚ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਸੁਪਰਮੂਨ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਚਾਰ ਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਬਲੂ ਸੁਪਰਮੂਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ 10 ਸਾਲ ਤੋਂ 20 ਸਾਲ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਹੁਣ ਅਗਲਾ ਬਲੂ ਸੁਪਰਮੂਨ ਸਾਲ 2037 ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗਾ, ਭਾਵ ਹੁਣ ਤੋਂ 14 ਸਾਲ ਬਾਅਦ।
