ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 13 ਜੁਲਾਈ 2025 – ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਿਕਸਤ ਸਤ੍ਹਾ ਤੋਂ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਮਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ‘ਆਕਾਸ਼’ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੱਖਿਆ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਨੇ ‘ਆਕਾਸ਼’ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਖਰੀਦ ਸੰਬੰਧੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਫਿਲਹਾਲ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲੀਅਨ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਨੇ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੰਚਾਲਨ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨੂੰ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀਜਨਕ ਪਾਇਆ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਨੇ ‘ਆਕਾਸ਼’ ਨੂੰ ਉੱਚ-ਗਤੀ ਅਤੇ ਘੱਟ-ਉਚਾਈ ਵਾਲੇ ਟੀਚਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਯੁੱਧ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਡਰੋਨ, ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਰਟ ਬੰਬਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੀ ਹੈ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਆਕਾਸ਼’ ਮੌਜੂਦਾ ਖਤਰਿਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਹੁਣ ਯੂਰਪ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੱਖਿਆ ਕੰਪਨੀ MBDA ਵੱਲ ਮੁੜਿਆ ਹੈ। MBDA ਦਾ ਐਨਹਾਂਸਡ ਮਾਡਿਊਲਰ ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ ਸਲਿਊਸ਼ਨ (EMADS) ਸਿਸਟਮ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨਾਟੋ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਅਤੇ ਐਮਬੀਡੀਏ ਵਿਚਕਾਰ ਗੱਲਬਾਤ ਲਗਭਗ 1 ਬਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ (ਲਗਭਗ 4.7 ਬਿਲੀਅਨ ਰਿੰਗਿਟ) ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਸੌਦੇ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੌਦਾ ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਸੌਦਾ ਹੈ।
‘ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ’ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਝਟਕਾ ?
ਇਸ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ‘ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ’ ਰੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਚੁਣੌਤੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ‘ਆਕਾਸ਼’ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸਫਲ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਅਜੇ ਵੀ ਨਾਟੋ-ਮਿਆਰੀ ਰੱਖਿਆ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕੀ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਨਿਰੰਤਰ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
