- ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਡੈਮ ਹੋਵੇਗਾ
- 12 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਆਵੇਗੀ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 20 ਜੁਲਾਈ 2025 – ਚੀਨ ਨੇ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਨਦੀ (ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਯਾਰਲੁੰਗ ਸਾਂਗਪੋ) ਉੱਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਡੈਮ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਚੀਨੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਲੀ ਕੇਕਿਯਾਂਗ ਨੇ ਕੀਤੀ।
ਇਸਦੀ ਕੁੱਲ ਲਾਗਤ ਲਗਭਗ $167.8 ਬਿਲੀਅਨ (ਲਗਭਗ 12 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ) ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਡੈਮ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਨਿੰਗਚੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ‘ਤੇ ਡੂੰਘੀ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਚੀਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਸ਼ਿਨਹੂਆ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਕੈਸਕੇਡ ਹਾਈਡ੍ਰੋਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੋਣਗੇ। ਇਸ ਨਾਲ ਹਰ ਸਾਲ 300 ਬਿਲੀਅਨ ਕਿਲੋਵਾਟ-ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਬਿਜਲੀ ਨਾਲ 30 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਡੈਮ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ?
ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਨਦੀ ‘ਤੇ ਬਣਨ ਵਾਲਾ ਡੈਮ ਤਿੱਬਤੀ ਪਠਾਰ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਕਿਨਾਰੇ ‘ਤੇ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਭੂਚਾਲ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਬੰਨ੍ਹ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ‘ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਹਾਦਸੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਰਾਜ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਗੰਭੀਰ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ, ਭੂਚਾਲ ਅਤੇ ਹੜ੍ਹ ਆਦਿ ਵਰਗੀਆਂ ਹੋਰ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਬੰਨ੍ਹ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਵਧ ਗਈ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ 3 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਬ੍ਰੀਫਿੰਗ ਵਿੱਚ ਡੈਮ ‘ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਉਠਾਇਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ‘ਤੇ ਡੈਮ ਬਣਾਉਣ ਨਾਲ ਹੇਠਲੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਭਾਰਤ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਡੈਮ ਵੀ ਬਣਾ ਰਿਹਾ
ਭਾਰਤ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨਦੀ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਡੈਮ ਵੀ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਸਤਲੁਜ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ 2006 ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਮਾਹਰ ਪੱਧਰੀ ਵਿਧੀ (ELM) ਮੌਜੂਦ ਹੈ।
ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਐਨਐਸਏ ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਵਾਂਗ ਯੀ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉੱਠਿਆ ਸੀ।
2015 ਵਿੱਚ, ਚੀਨ ਨੇ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ 1.5 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਜ਼ੇਮਾ ਪਣਬਿਜਲੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕੀਤਾ। ਉਦੋਂ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਚੀਨ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਅਤੇ ਦਿਸ਼ਾ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
