ਮੋਹਾਲੀ, 21 ਸਤੰਬਰ 2025 – ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ (PSEB) ਦੇ ਜਾਅਲੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਧੋਖਾਧੜੀ ਉਦੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਜਦੋਂ ਹਰਿਆਣਾ ਤੋਂ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਤਸਦੀਕ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਅਲੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ। ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ 1999 ਦੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਦਾ ਸੀ। ਬੋਰਡ ਨੇ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਨਾਮ ਬਲੈਕਲਿਸਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਅਗਲੀ ਕਾਰਵਾਈ ਲਈ ਸਬੰਧਤ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।
ਇਹ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਅਫਸਰ, ਨਰਵਾਣਾ (ਜੀਂਦ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਹਰਿਆਣਾ) ਦੁਆਰਾ ਤਸਦੀਕ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਰੋਲ ਨੰਬਰ 806628 ‘ਤੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1999 ਦੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਦਾ ਸੀ। ਇਸ ‘ਤੇ ਮਨਜੀਤ ਕੌਰ ਦਾ ਨਾਮ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਝਲੂਰ (ਸੰਗਰੂਰ) ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਿਕਾਰਡ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਤੀਜਾ 222 (H) ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸਨੂੰ 422 ਪਾਸ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ, ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਅਲੀ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ।
ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਬੋਰਡ ਆਪਣੇ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਬਲੈਕਲਿਸਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵੇਰਵੇ ਆਪਣੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਅਪਲੋਡ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਨਾਲ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
PSEB ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਕਈ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਸਰਟੀਫਿਕੇਟਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਪਛਾਣ ਲਈ ਹੋਲੋਗ੍ਰਾਮ, ਵਾਟਰਮਾਰਕ ਅਤੇ ਉੱਚੀਆਂ ਸਟੈਂਪਾਂ ਹਨ। ਹੁਣ QR ਕੋਡ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਦੂਜਾ, ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਲਿੰਕ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਰੋਲ ਨੰਬਰ ਸਿੱਧੇ ਪੋਰਟਲ ‘ਤੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਭਾਗਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਜਾਅਲੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ, ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ, ਰੇਲਵੇ, ਪਾਸਪੋਰਟ ਦਫਤਰ ਅਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਜਾਅਲੀ PSEB ਸਰਟੀਫਿਕੇਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਹਰ ਮਹੀਨੇ, 1,800 ਤੋਂ 2,000 ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਤਸਦੀਕ ਲਈ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਜਮ੍ਹਾ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਹੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਸ਼ੱਕੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਜੇ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਰਾਜ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਿਸੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਤਸਦੀਕ ਲਈ ਸਬੰਧਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉੱਥੋਂ ਜਵਾਬ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਦੋਸ਼ੀ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਮੈਰਿਟ ਸੂਚੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਉਮੀਦਵਾਰ ਜਾਅਲੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਕਾਰਨ ਅਯੋਗ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਦੌੜ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੈਰਿਟ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਅਗਲੇ ਯੋਗ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਕੁੜੀਆਂ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
