ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 17 ਅਕਤੂਬਰ 2025 – ਪਿਛਲੇ ਕੁੱਝ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਸਾਫ਼ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀ ਨਹੀਂ ਦੇਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਰਹੇਗਾ। ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਪੱਛਮੀ ਗੜਬੜੀ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗਿਰਾਵਟ ਆਵੇਗੀ।
ਇਸ ਸਥਿਰ ਮੌਸਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਾਜ ਭਰ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਇੰਡੈਕਸ (AQI) 100 ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਪੀਲਾ ਅਲਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਇਕਲੌਤਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਜਿੱਥੇ AQI 100 ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਹੈ। ਇਸ ਵਧਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪਿੱਛੇ “ਥਰਮਲ ਇਨਵਰਸਨ” ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਮ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਵਧਦੀ ਉਚਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਹਵਾ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਘਟਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਸਤ੍ਹਾ ਤੋਂ ਗਰਮ ਹਵਾ ਉੱਠਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਾਫ਼ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਥਰਮਲ ਇਨਵਰਸਨ ਦੌਰਾਨ, ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਉਲਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ, ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੀ ਹਵਾ ਠੰਢੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਵਾਲੀ ਹਵਾ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਉੱਪਰਲੀ ਗਰਮ ਪਰਤ ਇੱਕ ਢੱਕਣ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਹੇਠਾਂ ਠੰਡੀ ਹਵਾ ਫਸਾ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਹੇਠਲੀ ਪਰਤ ਵਿੱਚ ਧੂੜ, ਧੂੰਏਂ ਅਤੇ ਗੈਸਾਂ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦੀ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਹੇਠਲਾ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਧੂੜ ਅਤੇ ਧੂੰਏਂ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਨਾਲ ਧੁੰਦ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਬਣੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਵੇਰ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਬਾਹਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਰੋਕਥਾਮ ਉਪਾਅ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
