ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 21 ਅਕਤੂਬਰ 2025 – ਸੋਮਵਾਰ ਰਾਤ 8 ਵਜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੇ ਧੂੰਏਂ ਨੇ ਰਾਜ ਭਰ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਹਵਾ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸੂਚਕਾਂਕ (AQI) ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਰ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ‘ਗੰਭੀਰ’ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੀਤੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਦੀਵਾਲੀ ਮਨਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਅੱਜ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਵੀ ਦੀਵਾਲੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਟਾਕੇ ਚਲਾਏ ਜਾਣਗੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਯਾਰ ਦੀਵਾਲੀ 20 ਜਾਂ 21 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਸੀ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭੰਬਲਭੂਸਾ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ।
ਰਾਜ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਾਤ 8 ਵਜੇ ਔਸਤ AQI 114 ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਪਟਾਕੇ ਫਟਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ, ਇਹ ਰਾਤ 9 ਵਜੇ 153 ਅਤੇ ਰਾਤ 10 ਵਜੇ ਤੱਕ 309 ਹੋ ਗਿਆ। ਰਾਤ 11 ਵਜੇ ਤੱਕ, ਇਹ 325 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਤੱਕ, ਇਹ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ 500 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖਤਰਨਾਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ ਰਾਜ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਠ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਲੁਧਿਆਣਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਪਟਿਆਲਾ ਅਤੇ ਜਲੰਧਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ PM2.5 ਅਤੇ PM10 ਦੀ ਗਾੜ੍ਹਾਪਣ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਚਾਰ ਤੋਂ ਪੰਜ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਪਾਈ ਗਈ। ਧੂੰਏਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮੋਟੀ ਪਰਤ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਣ, ਖੰਘ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
ਵਾਤਾਵਰਣ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੀਮਤ ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸਮੇਂ ਵੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਬਰੀਕ ਧੂੜ ਦੇ ਕਣਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰਾਤ 8 ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਤ 10 ਵਜੇ ਤੱਕ ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਲਈ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਰਾਤ ਭਰ ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਜਾਰੀ ਰਹੀ।
ਸਥਿਤੀ ਇੰਨੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਅਤੇ ਦਮੇ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਬਾਹਰ ਸੈਰ ਕਰਨ ਜਾਂ ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਮੌਸਮ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਹਵਾਵਾਂ ਤੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪਰਤ ਅਗਲੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਬਣੀ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵਧਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
