ਪਠਾਨਕੋਟ, 21 ਅਕਤੂਬਰ 2025 – ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਠਾਨਕੋਟ ਦੇ ਰਾਮਕਲਵਾਂ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਮੋਬਾਈਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ‘ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਖੇਤਾਂ ਜਾਂ ਉੱਚੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ, ਉਹੀ ਪਿੰਡ ਹੁਣ ਮੁਫ਼ਤ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਵਾਲਾ ਪਿੰਡ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੰਧਾਂ ‘ਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਪਾਸਵਰਡ ਲਿਖੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਪਿੰਡ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਸਰਪੰਚ, ਸਰੋਜ ਕੁਮਾਰੀ ਦੀ ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 150 ਘਰ ਹਨ ਜੋ ਮੁਫ਼ਤ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਿੰਡ ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪਿੰਡ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਮੁਫ਼ਤ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕਈ ਹੋਰ ਸਰਪੰਚ ਹੁਣ ਸਰੋਜ ਕੁਮਾਰੀ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸਰਪੰਚ ਸਰੋਜ ਕੁਮਾਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਕਲਰਕ ਸੀ ਅਤੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਸਮਝਾਇਆ, “ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਸੀ। ਬੱਚੇ ਪਹਿਲਾਂ ਔਨਲਾਈਨ ਕਲਾਸਾਂ ਲਗਾਉਂਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਸੀ।” ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਹੋਰ ਵੀ ਵਿਗੜ ਗਈ। ਉਦੋਂ ਹੀ ਇੱਕ ਸਥਾਈ ਹੱਲ ਲੱਭਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਮਨ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। ਸਰਪੰਚ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਰੋਜ ਨੇ ਬੀਐਸਐਨਐਲ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆ ਮਿੱਤਰਮ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।
ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 150 ਘਰ ਹਨ। ਬੀਐਸਐਨਐਲ ਨੇ ਹਰੇਕ ਘਰ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿੰਨ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਲਗਾਏ। ਸਰਪੰਚ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਦੀ ਸਾਰੀ ਲਾਗਤ ਪੰਚਾਇਤ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਠੇਕੇ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਆਮਦਨ ਤੋਂ ਝੱਲੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੰਚਾਇਤ ਦੇ ਫੰਡ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਰਾਮਕਲਵਾਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੁਣ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੇ ਔਨਲਾਈਨ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਕੁੜੀ ਅੰਜਲੀ ਕੌਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸੀ। ਹੁਣ, ਵਾਈ-ਫਾਈ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ, ਸਭ ਕੁਝ ਆਸਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦਾ ਸਰਪੰਚ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਝਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਕਿੰਨੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਪਿੰਡ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੁਸ਼ਾਂਤ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ‘ਤੇ ਮਾਣ ਹੈ।” ਅੱਜ, ਸਾਡਾ ਪਿੰਡ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮੁਫ਼ਤ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਹੈ। ਪਾਸਵਰਡ ਕੰਧਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਜੁੜ ਸਕੇ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਪਹੁੰਚ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਣਾ ਇੱਕ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕੰਮ ਸੀ।
ਬੀਐਸਐਨਐਲ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਜਨਰਲ ਮੈਨੇਜਰ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਪਿੰਡ ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। “ਸਾਨੂੰ ਸਿਗਨਲ ਵਾਲੀਅਮ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਨੈੱਟਵਰਕ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਨਾ ਕਰੇ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਅਸੀਂ ਪੂਰਾ ਸਮਰਥਨ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਠਾਨਕੋਟ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਫਲ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ,” ਉਸਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਕ ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, “ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।” ਸਰਪੰਚ ਸਰੋਜ ਕੁਮਾਰੀ ਦ੍ਰਿੜ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸਫਲ ਹੋਵੇ।
ਸਰੋਜ ਕੁਮਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡਾ ਪਿੰਡ ਡਿਜੀਟਲ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਨਾ ਰਹਿਣ। ਜੇਕਰ ਹਰ ਪਿੰਡ ਅਜਿਹੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਹਰ ਕੋਨਾ ਡਿਜੀਟਲ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।” ਸਰੋਜ ਕੁਮਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਸਾਡੇ ਲੋਕ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਸਨ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
