ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 10 ਮਾਰਚ 2024 – ਸਮਾਜ ‘ਚ ਮਰਦ-ਔਰਤ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ, ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਰੋਮਾਂਸ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਸਮਾਜ ਹੋਰ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਅਜੀਬ ਕਿਸਮ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ‘ਮਰਦ-ਔਰਤ ਰਿਸ਼ਤੇ’ ਤੋਂ ਵੀ ਕਿਤੇ ਅੱਗੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਮਲਿੰਗੀ ਸਬੰਧ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਹੇਲਾਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਡਰ ਕਾਰਨ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਆ ਪਾ ਰਹੇ ਸਨ, ਹੁਣ ਸਮਾਂ ਬਦਲਣ ਦੇ ਨਾਲ ਲੋਕ ਦੋ ਸੋਚ ਵੀ ਬਦਲਣ ਲੱਗੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਅੱਗੇ ਆਉਣ ਲੱਗੇ ਹਨ।
ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਆਈ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਉਥੇ 1990 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਿੰਗੀ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ 3 ਗੁਣਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਲਿੰਗੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ ਲੜਕੇ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਦੋਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜਿਨਸੀ ਖਿੱਚ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਲਿੰਗੀ ਲੋਕ ਦੋਨਾਂ ਲਿੰਗਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਥੀ ਵਜੋਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵੀ ਕੋਈ ਵੱਖਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇੱਥੇ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ, ਸਮਲਿੰਗੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 5 ਕਰੋੜ ਤੋਂ 20 ਕਰੋੜ ਤੱਕ ਦੱਸੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਸਮਲਿੰਗੀ ਵਿਆਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸੁਣਵਾਈ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਾਫੀ ਚਰਚਾ ਹੋਈ ਸੀ।
ਲਿੰਗ ਅਤੇ ਲਿੰਗਕਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ 4 ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ-
- ਵਿਪਰੀਤ ਲਿੰਗੀ – ਨਰ ਅਤੇ ਮਾਦਾ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ। ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਵੀ ਇਸੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਹੈ
- ਸਮਲਿੰਗੀ – ਇੱਕੋ ਲਿੰਗ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ ਜਿਵੇਂ, ਮਰਦ ਦਾ ਮਰਦ ਜਾਂ ਔਰਤ ਦਾ ਔਰਤ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤਾ
- ਲਿੰਗੀ – ਦੋਨਾਂ ਲਿੰਗਾਂ (ਮਰਦ ਅਤੇ ਮਾਦਾ) ਵੱਲ ਖਿੱਚ
- ਅਲਿੰਗੀ – ਕਿਸੇ ਵੀ ਲਿੰਗ ਪ੍ਰਤੀ ਕੋਈ ਜਿਨਸੀ ਰੁਝਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਜੇ ਗੱਲ ਆਪਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ‘LGBT+ ਪ੍ਰਾਈਡ 2021 ਗਲੋਬਲ’ ਸਰਵੇਖਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੇਸ਼ ਦੇ 3% ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗੇ ਜਾਂ ਲੈਸਬੀਅਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 09% ਲੋਕ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜੋ ਲੜਕੇ ਜਾਂ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਾਥੀ ਚੁਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲਿੰਗੀ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ 02% ਲੋਕ ਅਲੌਕਿਕ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਜਿਨਸੀ ਰੁਝਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ.
ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਅੰਕੜੇ ਦੀ ਮੰਨੀਏ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁੱਲ 14% ਭਾਵ ਲਗਭਗ 20 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਮਲਿੰਗੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 5 ਕਰੋੜ ਤੋਂ 20 ਕਰੋੜ ਤੱਕ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸਾਲ 2011 ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 25 ਲੱਖ ਪੁਰਸ਼ ਸਮਲਿੰਗੀ ਹਨ। ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਕਾਰਕੁਨ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੰਖਿਆ ਅਸਲੀਅਤ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ।
‘ਦਿ ਜਰਨਲ ਆਫ ਸੈਕਸ ਰਿਸਰਚ’ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ 1990 ਤੋਂ 1995 ਦਰਮਿਆਨ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 3.1% ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਫਿਲਹਾਲ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 9.3% ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਖੋਜ ਦੇ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲਿੰਗੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਜਿਨਸੀ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸਮਲਿੰਗਤਾ ਦੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੋ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਨ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਲਿੰਗ ਦੇ ਉਲਟ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ, ‘ਹਾਰਮੋਨ ਥੈਰੇਪੀ’ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਮਲਿੰਗਤਾ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸ਼ਰਤ ਮਾਨਸਿਕ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਕਾਊਂਸਲਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਡਾ: ਰਮਾ ਸ਼ੰਕਰ ਯਾਦਵ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮਲਿੰਗਤਾ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਥੈਰੇਪੀ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
