ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 31 ਅਗਸਤ 2025 – ਰੱਖਿਆ ਸਕੱਤਰ ਆਰ.ਕੇ. ਸਿੰਘ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਏਅਰੋਨੌਟਿਕਸ ਲਿਮਟਿਡ (HAL) ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਦੋ ਤੇਜਸ ਮਾਰਕ-1ਏ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਸੌਂਪ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਸਰਕਾਰ 97 ਹੋਰ ਤੇਜਸ ਖਰੀਦਣ ਲਈ HAL ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਸਮਝੌਤੇ ‘ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਲਾਗਤ ਲਗਭਗ 67,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਵੇਗੀ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ 38 ਤੇਜਸ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ANI ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਸੂਤਰਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 19 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ (IAF) ਲਈ 97 LCA ਮਾਰਕ 1A ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ₹ 62 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਦਰਅਸਲ, ਫਰਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ 83 ਤੇਜਸ ਮਾਰਕ-1ਏ ਖਰੀਦਣ ਲਈ HAL ਨਾਲ 48,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸੌਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਅਮਰੀਕੀ ਇੰਜਣਾਂ ਦੀ ਡਿਲੀਵਰੀ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਕਾਰਨ HAL ਅਜੇ ਤੱਕ ਇੱਕ ਵੀ ਜਹਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੁਣ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ 2028 ਤੱਕ HAL ਸਾਰੇ ਜਹਾਜ਼ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦੇਵੇਗਾ।
LCA ਮਾਰਕ 1A ਤੇਜਸ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਉੱਨਤ ਸੰਸਕਰਣ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਐਵੀਓਨਿਕਸ ਅਤੇ ਰਾਡਾਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। LCA ਮਾਰਕ-1A ਦੇ 65% ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਪਕਰਣ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਹਨ। ਤੇਜਸ ਨੂੰ ਵੀ HAL ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ-ਇੰਜਣ ਹਲਕਾ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਹੈ। ਐੱਚਏਐੱਲ ਕੋਲ 83 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਡਿਲੀਵਰੀ ਲਈ 2028 ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਐੱਚਏਐੱਲ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਡੀਕੇ ਸੁਨੀਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡਿਲੀਵਰੀ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਲਈ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਦੇਰੀ ਤਕਨੀਕੀ ਖਰਾਬੀ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਸਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਰੱਖਿਆ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 97 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਿਗ-21 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਬੇੜੇ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। 62 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਿਗ-21 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ 19 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
LCA Mark-1A ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ MiG-21 ਬੇੜੇ ਦੀ ਥਾਂ ਲਵੇਗਾ। LCA Mark-1A ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਅਤੇ ਏਅਰੋਸਪੇਸ ਵਿੱਚ ਮੇਕ-ਇਨ-ਇੰਡੀਆ ਵੱਲ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਬੀਕਾਨੇਰ ਵਿੱਚ ਨਲ ਏਅਰਬੇਸ ‘ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ।
