- ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਿਰਜ਼ਾਪੁਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦੇ ਘਰ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ
- ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਕਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਮੋਦੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਕ ਸਨ
ਯੂਪੀ, 2 ਅਕਤੂਬਰ 2025 – ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ ਪੰਡਿਤ ਛੰਨੂਲਾਲ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦਾ ਵੀਰਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ 89 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਵੇਰੇ 4:15 ਵਜੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨਮਰਤਾ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦੇ ਮਿਰਜ਼ਾਪੁਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਘਰ ‘ਚ ਆਪਣਾ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗੀਤ “ਖੇਲੇ ਮਸਾਨੇ ਮੇਂ ਹੋਲੀ…” ਅੱਜ ਵੀ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਹੈ।
ਨਮਰਤਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਅੱਜ ਸ਼ਾਮ ਕਾਸ਼ੀ ਦੇ ਮਣੀਕਰਨਿਕਾ ਘਾਟ ‘ਤੇ ਜੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਪੰਡਿਤ ਛੰਨੂਲਾਲ ਮਿਸ਼ਰਾ 2014 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਕ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਧੀ ਦਾ ਚਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਪੰਡਿਤ ਛੰਨੂਲਾਲ ਮਿਸ਼ਰਾ ਸੱਤ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰ ਸਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਉਹ 17 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਸਨ। 11 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ, ਮਿਰਜ਼ਾਪੁਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿਗੜ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸੇਵਾਸ਼ਰਮ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 13 ਸਤੰਬਰ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਬੀਐਚਯੂ ਦੇ ਸਰ ਸੁੰਦਰਲਾਲ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 27 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੁੱਟੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਫਿਰ ਉਹ ਮਿਰਜ਼ਾਪੁਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦੇ ਘਰ ਗਏ।
ਬੀਐਚਯੂ ਦੀ ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਪੋਰਟ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਪੰਡਿਤ ਛੰਨੂਲਾਲ ਨੂੰ ਐਕਿਊਟ ਰੈਸਪੀਰੇਟਰੀ ਡਿਸਟ੍ਰੈਸ ਸਿੰਡਰੋਮ (ਏਆਰਡੀਐਸ), ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਸੋਜ, ਟਾਈਪ 2 ਸ਼ੂਗਰ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਓਸਟੀਓਆਰਥਾਈਟਿਸ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਧਿਆ ਹੋਇਆ ਪ੍ਰੋਸਟੇਟ ਹੋਣ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ।
ਪੰਡਿਤ ਛੰਨੂਲਾਲ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦਾ ਜਨਮ 3 ਅਗਸਤ, 1936 ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਜ਼ਮਗੜ੍ਹ ਦੇ ਹਰੀਹਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਦਾ, ਗੁਦਾਈ ਮਹਾਰਾਜ ਸ਼ਾਂਤਾ ਪ੍ਰਸਾਦ, ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਤਬਲਾ ਵਾਦਕ ਸਨ। ਛੰਨੂਲਾਲ ਨੇ ਛੇ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਬਦਰੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਮਿਸ਼ਰਾ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਸਿੱਖਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਨੌਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗੁਰੂ, ਕਿਰਾਣਾ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਉਸਤਾਦ ਅਬਦੁਲ ਗਨੀ ਖਾਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਿਆਲ ਸਿਖਾਇਆ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਠਾਕੁਰ ਜੈਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ।
ਪੰਡਿਤ ਛੰਨੂਲਾਲ ਆਪਣੇ ਖਿਆਲ, ਠੁਮਰੀ, ਭਜਨ, ਦਾਦਰਾ, ਕਜਰੀ ਅਤੇ ਚੈਤੀ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਮੁਜ਼ੱਫਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸੰਗੀਤਕ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਲਗਭਗ ਚਾਰ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਰਾਣਸੀ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਗੀਤਕ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਨਿਖਾਰਿਆ। ਉਹ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਵਿਲੱਖਣ ਮਿਸ਼ਰਣ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਨ।
ਪੰਡਿਤ ਛੰਨੂਲਾਲ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਹਿਰ ਕਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕਾਰਜ ਸਥਾਨ ਬਣਾਇਆ। ਉਹ ਉੱਥੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2000 ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2010 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ 2014 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਕ ਬਣੇ ਸਨ। 2021 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
