ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰੇਲਗੱਡੀ ਤੋਂ ਅਗਨੀ-ਪ੍ਰਾਈਮ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾ ਕੀਤਾ ਸਫਲ ਪ੍ਰੀਖਣ

by The Khabarsaar September 25, 2025, 10:17 am 1k Views

ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੇਲਗੱਡੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ
ਜੰਗਲਾਂ, ਪਹਾੜਾਂ ਅਤੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਆਸਾਨ ਹੋਈ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 25 ਸਤੰਬਰ 2025 – ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ‘ਚ ਇਕ ਵੱਡੀ ਛਲਾਂਗ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਫ਼ਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਰੱਖਿਆ ਖੋਜ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੰਗਠਨ (ਡੀ.ਆਰ.ਡੀ.ਓ.) ਨੇ ਇਕ ਰੇਲ ਬੇਸਡ ਮੋਬਾਈਲ ਲਾਂਚਰ ਸਿਸਟਮ ਰਾਹੀਂ ਅਗਨੀ ਪ੍ਰਾਈਮ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾ ਸਫ਼ਲ ਪ੍ਰੀਖਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਪੋਸਟ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ।

ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਰੇਲ-ਮਾਊਂਟ ਕੀਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਲਾਂਚਰ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਅਗਨੀ-ਪ੍ਰਾਈਮ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾ ਪ੍ਰੀਖਣ ਕੀਤਾ। ਇਸਨੂੰ ਕੈਨਿਸਟਰਾਈਜ਼ਡ ਲਾਂਚਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਟ੍ਰੇਨ ਨੂੰ ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਟ੍ਰੇਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰ ਕੋਨੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਹੈ। ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਅਗਨੀ-ਪ੍ਰਾਈਮ ਮਿਜ਼ਾਈਲ 2,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਦੀ ਰੇਂਜ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਉੱਨਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੈ।

ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, “ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਰੇਲ-ਅਧਾਰਤ ਮੋਬਾਈਲ ਲਾਂਚਰ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਿਸਟਮ ਹੈ, ਜੋ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ, ਫੌਜ ਹਨੇਰੇ ਅਤੇ ਧੁੰਦ ਵਾਲੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।” ਇਸ ਟੈਸਟ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਮੋਬਾਈਲ ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਤੋਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਕੈਨਿਸਟਰਾਈਜ਼ਡ ਲਾਂਚਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੂਸ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਮੋਬਾਈਲ ਰੇਲ ਲਾਂਚਰਾਂ ਦਾ ਟੈਸਟ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਵੀ ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਪਰ ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਇਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਅਗਨੀ ਪ੍ਰਾਈਮ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਕਮਾਂਡ (SFC) ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਟੈਸਟ 25 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਚਾਂਦੀਪੁਰ ਇੰਟੀਗ੍ਰੇਟਿਡ ਟੈਸਟ ਰੇਂਜ ਤੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਇਹ ਇੱਕ ਆਧੁਨਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਲਾਂਚਿੰਗ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ, ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਡੱਬੇ (ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਧਾਤ ਦਾ ਡੱਬਾ) ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਡੱਬਾ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਆਵਾਜਾਈਯੋਗ ਅਤੇ ਲਾਂਚ ਲਈ ਤਿਆਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਦੇ ਡੱਬੇ ਤੋਂ ਸਿੱਧਾ ਦਾਗਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨਮੀ, ਧੂੜ, ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਡੱਬੇ ਨੂੰ ਟਰੱਕ, ਰੇਲ ਜਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਲਾਂਚਰ ‘ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੁਸ਼ਮਣ ਲਈ ਇਹ ਪਛਾਣਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜੇ ਡੱਬੇ ਵਿੱਚ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ। ਡੱਬੇ ਵਿੱਚ ਪੈਕ ਹੋਣ ਨਾਲ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਦੀ ਲੋੜ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਨੇ ਜੂਨ 2021 ਵਿੱਚ ਅਗਨੀ ਲੜੀ ਦੀ ਇੱਕ ਉੱਨਤ ਮਿਜ਼ਾਈਲ, ਅਗਨੀ ਪ੍ਰਾਈਮ ਦਾ ਪ੍ਰੀਖਣ ਕੀਤਾ। ਅਗਨੀ ਪ੍ਰਾਈਮ ਦੀ ਰੇਂਜ 2,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਲਿਜਾਣ ਦੇ ਵੀ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਰੱਖਿਆ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੰਗਠਨ (DRDO) ਨੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹਲਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮੋਬਾਈਲ ਲਾਂਚਰ ਤੋਂ ਦਾਗਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਅਗਨੀ ਪ੍ਰਾਈਮ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੋ-ਪੜਾਅ ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਠੋਸ-ਈਂਧਨ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਕਨੀਕਲ ਐਕਚੁਏਟਰਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੈ। ਅਗਨੀ ਪ੍ਰਾਈਮ ਅਗਨੀ-4, ਜਿਸਦੀ ਰੇਂਜ 4,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਗਨੀ-5, ਜਿਸਦੀ ਰੇਂਜ 5,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ, ਦੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਨੇ 1989 ਵਿੱਚ ਅਗਨੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾ ਪ੍ਰੀਖਣ ਕੀਤਾ। ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਰੇਂਜ 700 ਤੋਂ 900 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ 2004 ਵਿੱਚ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੈਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਤੱਕ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਪੰਜ ਅਗਨੀ ਲੜੀ ਦੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।