ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 8 ਅਗਸਤ 2025 – ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ (IAF) ਦੀ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ 7.64 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਰੱਖਿਆ ਸੌਦੇ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੂੰ 110 ਬ੍ਰਹਮੋਸ-ਏ ਏਅਰ-ਲਾਂਚਡ ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ 87 ਭਾਰੀ ਡਰੋਨ ਮਿਲਣਗੇ। ਇਸ ਕਦਮ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਰੋਕਥਾਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵੱਲ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ‘ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ’ ਦੌਰਾਨ, ਬ੍ਰਹਮੋਸ-ਏ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ (PAF) ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਅਤੇ ਰਨਵੇਅ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਇਹ ਬ੍ਰਹਮੋਸ-ਏ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਜੰਗੀ ਵਰਤੋਂ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਇਸਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਘਾਤਕਤਾ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ।
ਬ੍ਰਹਮੋਸ-ਏ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾ ਇੱਕ ਹਵਾਈ-ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਵਰਜ਼ਨ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਦਾਗਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਮੋਸਕਵਾ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਗਤੀ (2.8 ਤੋਂ 3.0 ਮਾਚ) ਨਾਲੋਂ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਤੇਜ਼ ਉੱਡਦੀ ਹੈ ਅਤੇ 450 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੇਂਜ ਵਰਜ਼ਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ 800 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬ੍ਰਹਮੋਸ-ਏ ‘ਫਾਇਰ ਐਂਡ ਫਾਰਗੇਟ’ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਲਾਂਚ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਆਪਣੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਟਰੈਕ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਬਾਹਰੀ ਦਖਲ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮੋਸ-ਏ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ Su-30MKI ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਜੋੜੀ ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ ‘ਤੇ ਸਰਜੀਕਲ ਹਮਲੇ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਇਹ ਮਿਜ਼ਾਈਲ 200-300 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਉੱਚ ਵਿਸਫੋਟਕ ਵਾਰਹੈੱਡ ਲਿਜਾਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੋਵਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬ੍ਰਹਮੋਸ-ਏ ਦੀ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਘੱਟ ਉਚਾਈ (ਲਗਭਗ 10 ਮੀਟਰ) ‘ਤੇ ਉੱਡ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਰਾਡਾਰ ਸਿਗਨੇਚਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦੁਸ਼ਮਣ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਫੜਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
