- CJI ਨੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 17 ਅਕਤੂਬਰ 2024 – ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ‘ਲੇਡੀ ਆਫ਼ ਜਸਟਿਸ’ ਯਾਨੀ ਨਿਆਂ ਦੀ ਦੇਵੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਮੂਰਤੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਪੱਟੀ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਅੰਨ੍ਹੇ ਹੋਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ‘ਚ ਤਲਵਾਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਲਗਾਈ ਗਈ ਹੈ।
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਨਵੀਂ ਮੂਰਤੀ ਦਾ ਆਰਡਰ ਸੀਜੇਆਈ ਡੀਵਾਈ ਚੰਦਰਚੂੜ ਨੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨ ਅੰਨ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੀ ਮੂਰਤੀ ‘ਤੇ ਅੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਪੱਟੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ ਹਰ ਕੋਈ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਤਲਵਾਰ ਅਧਿਕਾਰ ਅਤੇ ਅਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਤੱਕੜੀ ਨੂੰ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਪੈਮਾਨਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਦਾਲਤ ਕਿਸੇ ਸਿੱਟੇ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦੇ ਤੱਥਾਂ ਅਤੇ ਦਲੀਲਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੀ ਅਤੇ ਸੁਣਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਬੁੱਤ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਪੀਨਲ ਕੋਡ (ਆਈ.ਪੀ.ਸੀ.) ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਪੀਨਲ ਕੋਡ (ਆਈਪੀਸੀ) ਕਾਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜੋ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਲਾਗੂ ਸੀ। ਲੇਡੀ ਆਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਦੇ ਬੁੱਤ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰਨਾ ਵੀ ਇਸੇ ਕੜੀ ਤਹਿਤ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਕਦਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
CJI ਦਫਤਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ CJI ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਿਰਾਸਤ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨ ਅੰਨ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਇਹ ਸਭ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ ਦੇਖਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਅਦਾਲਤ ਪੈਸੇ, ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਦਬਦਬੇ ਦੇ ਹੋਰ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੇਖਦੀ।
ਸੂਤਰ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਲੇਡੀ ਆਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਦੀ ਦਿੱਖ ਬਦਲਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੁੱਤ ਦੇ ਇੱਕ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਸੰਵਿਧਾਨ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਤਲਵਾਰ, ਤਾਂ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਮਿਲੇ ਕਿ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਇਨਸਾਫ਼ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਤਲਵਾਰ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ਪਰ ਅਦਾਲਤਾਂ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਨਿਆਂ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
