ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2022 – ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਨਿੰਬੂ ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕਾਰਨ ਹੈ ਨਿੰਬੂਆਂ ਦੀਆਂ ਅਸਮਾਨ ਛੂਹ ਰਹੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ। ਥੋਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਿੰਬੂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ 150 ਤੋਂ 250 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਹੈ। ਕਾਰਨ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਨਿੰਬੂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਘੱਟ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਚੂਨ ਵਿੱਚ ਨਿੰਬੂ ਦੀ ਕੀਮਤ 250 ਤੋਂ 500 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਇੱਕ ਨਿੰਬੂ 7 ਤੋਂ 15 ਰੁਪਏ ਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਗਰਮੀ ਦੇ ਇਸ ਮੌਸਮ ‘ਚ ਨਿੰਬੂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਇਸ ਵਾਧੇ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮਜ਼ਾ ਹੀ ਖਰਾਬ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਗਲੀ ‘ਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਨਿੰਬੂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਗਲਾਸ ਹੁਣ ਕੋਕਾ-ਕੋਲਾ ਤੋਂ ਵੀ ਮਹਿੰਗਾ ਵਿਕ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਜੈਪੁਰ ‘ਚ ਨਿੰਬੂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਵੀ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 15 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿੰਬੂ ਜੋ ਕਿ ਥੋਕ ਵਿੱਚ 250 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਵਿਕ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਗਿਰਾਵਟ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਕੀਮਤ 100 ਤੋਂ 120 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਤੱਕ ਆ ਗਈ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਹਫਤੇ ਫਿਰ ਨਿੰਬੂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਕੀਮਤ 150 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ।
ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਨਿੰਬੂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਘੱਟ ਕਿਉਂ ਹੈ ?
ਪਰ ਸਵਾਲ ਇਹ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਨਿੰਬੂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਘੱਟ ਕਿਉਂ ਹੋਈ ਹੈ। ਨਿੰਬੂ ਇੱਕ ਮੌਸਮੀ ਫ਼ਸਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੀਜ਼ਨ ਵਾਂਗ ਵਾਧੂ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨਿੰਬੂ ਦੇ ਰੁੱਖ ਸਾਲਾਂ-ਬੱਧੀ ਫਲ ਦਿੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਰੁੱਖ ਅਚਾਨਕ ਸੁੱਕ ਗਏ ਹਨ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਲ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਸੁੱਕਣ ਵਰਗੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸੰਗਾਨੇਰ ਦੇ ਇਕ ਫਾਰਮ ਹਾਊਸ ‘ਤੇ ਨਿਯਮਤ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨ ਬਜਰੰਗ ਸੈਣੀ ਨੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਫਲ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ। ਉਹ ਹੈਰਾਨ ਹਨ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ ਹੋਇਆ।
ਪਰ ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਡੀਨ ਪ੍ਰੋ. ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਸਿੰਘ ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ‘ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੌਸਮ ‘ਚ ਅਚਾਨਕ ਆਈ ਤਬਦੀਲੀ ਕਾਰਨ ਅਜਿਹਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਮਾਰਚ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਹੀ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ 32 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੋਂ ਉਪਰ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਮਾਰਚ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਦਰਵਾੜੇ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿੰਬੂ ‘ਤੇ ਫੁੱਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਫਰੂਟ ਸੈਟਿੰਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸਦੇ ਲਈ ਤਾਪਮਾਨ 32 ਡਿਗਰੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਵਾਰ ਫਰੂਟ ਸੈਟਿੰਗ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਫਲ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇ। ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਨਿੰਬੂ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਤਾਂ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਫਲ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਨਿੰਬੂਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਨਿੰਬੂਆਂ ਦੇ ਭਾਅ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਛੂਹ ਰਹੇ ਹਨ।
