ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 21 ਮਾਰਚ 2025 – ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ, ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ (ਆਪ) ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਖ਼ਤੀ ਦਿਖਾਈ ਅਤੇ 13 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਬੰਦ ਸ਼ੰਭੂ ਅਤੇ ਖਨੌਰੀ ਸਰਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ। ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ‘ਆਪ’ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਦਯੋਗ ਜਗਤ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਵਪਾਰੀਆਂ ਦਾ ਤਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗ ਸਥਿਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਭ ਕੁਝ ਪੈਕ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਦੋਵੇਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਨਾਲ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਫਿਰ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਹੋਣਗੀਆਂ।
ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਸਾਈਕਲ ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਛੋਟੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਮਹੀਨੇ 1,500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸਾਰੀ ਸਪਲਾਈ ਸ਼ੰਭੂ-ਖਨੌਰੀ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ-ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਹਾਈਵੇਅ ਬੰਦ ਹੋਣ ਨਾਲ, ਉਤਪਾਦਨ ਲਾਗਤ ਵਧ ਗਈ ਸੀ।
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਐਮਐਸਐਮਈ ਇਕਾਈਆਂ ਦਾ 95% ਸਾਮਾਨ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਪਲਾਈ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਬੰਦ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਬਰਬਾਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਉਦਯੋਗ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇਸ ਕਦਮ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਈਕਲ ਉਦਯੋਗ ਦਾ 95% ਕੱਚਾ ਮਾਲ, 80% ਹੌਜ਼ਰੀ, 70% ਹੱਥ ਦੇ ਔਜ਼ਾਰ, 80% ਤੇਜ਼ (ਨਟ ਬੋਲਟ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਸਪੇਅਰ ਪਾਰਟਸ) ਅਤੇ 90% ਆਟੋ ਪਾਰਟਸ ਉਦਯੋਗ ਬਾਹਰੀ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਡੇ ਆਰਡਰ ਮਿਲਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵਪਾਰੀ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਨਾਤਾ ਤੋੜ ਗਏ। ਉਸਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਹਰਿਆਣਾ ਦਾ ਉਦਯੋਗ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਿਆ।
ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚਕਾਰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਿਮਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਲਈ ਹੋਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਹਾਈਵੇਅ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇ। ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕੱਚੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਚੱਲਣ ਕਾਰਨ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਮਾਪਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਛੋਟੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਉਭਰਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗੇਗਾ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਾਹੌਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ, ਪੰਜਾਬ ਛੱਡ ਕੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਉਦਯੋਗ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਥੇ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਸਕਣਗੇ। ਕਾਰੋਬਾਰ ਲਗਭਗ ਠੱਪ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਕਾਰੋਬਾਰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਵਾਰ ਪੂਰਾ ਸਰਦੀਆਂ ਦਾ ਮੌਸਮ ਉੱਨ ਉਦਯੋਗ ਲਈ ਫਲਾਪ ਰਿਹਾ। ਲੋਕ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਗਮੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਅਜ਼ੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਪਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਵਾਹਨ 3-3 ਘੰਟੇ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਫਸੇ ਰਹੇ।
ਹਰਿਆਣਾ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਰਗੇ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਲੋਕ ਹੁਣ ਦੂਜੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਸਾਮਾਨ ਖਰੀਦ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਹਾਈਵੇਅ ਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦਾ ਗੁਆਚਿਆ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਬਹਾਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਹਾਈਵੇਅ ਚਾਲੂ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਫਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਬੰਦ ਰਹਿਣ ਦਾ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਹੈ। ਵੈਸੇ ਵੀ, ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਹੋ ਰਹੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਅਕਸ ਖਰਾਬ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰੀ ਇੱਥੇ ਨਹੀਂ ਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ। ਗਾਹਕ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤਰਜੀਹ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਦੋਂ ਸਪਲਾਈ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹਾਲਾਤ ਆਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸੁਨੇਹਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਫਿਰ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮੰਡੀ ਵੱਲ ਮੁੜਨਗੇ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਹਾਈਵੇਅ ਜਾਮ ਨਾ ਹੋਣ।
